Okzalatlar okzalik asitin tuzlarıdır ve mumyalar üzerinde yapılan X-ray çalışmaları antik zamanlardan beri okzalatların insanlar üzerinde böbrek taşları ve okzalat toksisitesi şeklinde olumsuz sağlık etkileri yaratmakta olduğunu ortaya koymaktadır.
Böbrek ve İdrar Yolu Taşları:
Ispanak, soya proteini, fıstık, çikolata, çay, hazır kahve gibi yiyecek ve içeceklerde bolca bulunan okzalatların böbrek ve idrar yolu taşlarının oluşumuna etkisi bilinmektedir ama etki bununla sınırlı değildir. Okzalat kristalleri beyin, kalp gibi organlarda oluşabildiği gibi kaslarda oluşan okzalat kristallerinin fibromiyaljiye neden olabileceği düşünülmektedir. Ayrıca okzalatların nörotoksik olduğu da bilinmektedir.
Okzalatların Özellikleri:
Okzalatlar karşımıza en çok kalsiyum-okzalat tuzu şeklinde çıkmakla birlikte okzalatlar herhangi bir metale bağlanabilir, örneğin kobalt-okzalat mızrak şeklinde, çinko-okzalat ise ince diskler şeklinde keskin kristaller oluşturmaktadır.
Gastrointestinal sistemde yeralan okzalatlar magnezyum, kalsiyum, çinko gibi elzem metallere bağlanarak vücutta bu metallerin eksikliğine yol açabilir.
Mantar ve Küfün Okzalat Oluşumuna Etkisi:
Banyolarımızda siyah küfe yolaçan aspergillus isimli organizma ile enfekte olan insanlarda yüksek miktarda okzalat kristali oluşumu gözlemlenir. Örneğin bakteri değil de mantar kökenli bir sinüzit vakasında hastanın röntgeninde sinüslerde okzalat kristallerinin oluştuğu gözlemlenmiş, antifungal tedavisinin arkasından okzalat kristalleri gözden kaybolmuştur. Benzer şekilde akciğerlerinde aspergillus enfeksiyonu bulunan hastalarda büyük okzalat kristalleri yalıtılmıştır.
Okzalat Otizm Bağlantısı:
Otistik çocukların yaklaşık üçte birinde okzalat seviyeleri nadir genetik hastalıkları olan hastalar kadar yüksek çıkmakta ve otistik çocukların hatırı sayılır bir diliminde anti-fungal tedavi uygulanması ve okzalat seviyelerinin düşürülmesi semptomlarda gerilemeye yol açmaktadır.
Kronik Yorgunluk ve Fibromiyalji:
İngiltere’den Dr. Eaton özellikle candida enfeksiyonu bulunan hastaların diyet ile aldıkları şekeri alkole çevirdiğini göstermiştir. Alkolde bulunan OH komponenti metallere bağlanarak okzalat kristalleri oluşturabilmektedir. İnsan vücuduna okzalatlar diyet yoluyla girebilir yada barsakta bulunan maya ve mantarların okzalat oluşturması yoluyla yada metabolizmada glycolate yolunda oluşan bir kesinti nedeniyle vücutta okzalat oluşabilir. Gıda eksiklikleri yada gen kusurları glycin proteini yerine okzalat oluşumuna yol açabilir. Dr. Eaton şeker kısıtlamalı diyet yaptırarak kronik yorgunluk hastalarının %42’sini, hem şeker kısıtlamalı diyet hem de antifungal tedavi uygulayarak hastaların %78’ini başarı ile tedavi edebilmiştir.
Zellweger Sendromu:
Zellweger sendromu denilen metabolik rahatsızlıkta çok yüksek okzalat düzeyleri tespit edilmiş ve hücrearası bir organel olan peroksizolde gerileme tespit edilmiştir. Bu organelin eksikliği zeka geriliğine yol açmaktadır.
Vücut Dokularında Okzalat Oluşumunun Engellenmesi:
Ispanak ve Soya gibi en yüksek düzeyde okzalat içeren gıdalardan uzak durmak dokularda okzalat kristalleri oluşumunu engellemede fayda sağlasa da diyetle alınan okzalatı sıfırlamak imkansızdır çünkü çok sayıda tahıl, sebze ve meyvede okzalat vardır. Okzalatlı gıdalar ile birlikte günde 400mg civarında magnezyum-sitrat almak okzalatları elimine etmede oldukça etkin bir yöntemdir.
Okzalat oluşumunu arttıran candida enfeksiyonlarını kontrol altına almak üzere düşük karbonhidrat diyeti yapmak, antifungal tedavi uygulamak ve probiyotik almak okzalat oluşumunu engellediği gibi probiyotiklerin ürettiği bazı enzimler okzalatları parçalamaktadır.
Arginine isimli aminoasit (ceviz,badem, hinsitan cevizinde bulunur), omega-3 yağları ve morina karaciğeri yağı okzalatların dokularda yığılmasını engellerken, omega-6 yağları tam tersine dokularda okzalat yığılmasını arttırmaktadır. Omega-6 yağlarının ana kaynağı ayçiçek, msırözü, soya gibi bitkisel tohum yağlarıdır. Günde 100mg seviyesinde B6 vitamini tüketmek de dokularda okzalat yığılmasını önlemekte yarar sağlamaktadır.
Kaynak: http://wwwdotwestonapricedotorg/food-features/the-role-of-oxalates-in-autism-and-chronic-disorders